Στις μέρες μας, είναι πιο εύκολο από ποτέ να έρθουμε σε επαφή με έργα τέχνης τα οποία βρίσκονται σε μουσεία, πινακοθήκες και γκαλερί σε όλο το κόσμο. Η επαφή με τα έργα τέχνης καλλιεργεί, πέρα από το αισθητικό κριτήριο, τη δημιουργικότητά μας. Η τέχνη ανά τους αιώνες πέρασε από πολλές σχολές και ρεύματα. Όλα αυτά τα ρεύματα, οι τεχνοτροπίες και οι τεχνικές έχουν να δώσουν κάτι στον παρατηρητή που θα σταθεί μπροστά από ένα έργο τέχνης και θα προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσει και να αποκωδικοποιήσει τα κρυμμένα μηνύματα του καλλιτέχνη. Σκοπός μας είναι η δημιουργία μιας συναισθηματικής γέφυρας που θα συνδέσει το έργο τέχνης με εμάς. Αυτό, καθίσταται δυνατό όταν το έργο χρησιμοποιηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τη δική μας εικαστική δημιουργία.
Πως όμως εφαρμόζεται η θεωρία στην πράξη και στην καθημερινότητα του σύγχρονου νηπιαγωγείου;
Ο καλύτερος και πιο άμεσος τρόπος ώστε να εισάγεις τα παιδιά στο μαγικό κόσμο της τέχνης είναι μέσω της βιωματικής προσέγγισης. Η βιωματική προσέγγιση εστιάζει στο σημαντικό ρόλο που παίζει η εμπειρία στη διαδικασία της μάθησης. Για παράδειγμα, αντί να χρησιμοποιήσουμε έναν πίνακα και να δώσουμε στείρα γνώση αναφορικά με το εικαστικό ρεύμα του πίνακα, τον ζωγράφο και το νόημα του εικονιζόμενου θέματος, δοκιμάζουμε μια διαφορετική προσέγγιση.
Αρχικά, το πρώτο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι ένα έργο τέχνης. Το έργο που θα επιλέξουμε αποτελεί, συνήθως, την αφορμή για να ξεκινήσουμε μία διαθεματική ενότητα. Για παράδειγμα, όταν θέλουμε να μιλήσουμε για τις 4 εποχές, ένας καλός τρόπος για να εισάγουμε τις διαφοροποιήσεις και τα ετερόκλητα χαρακτηριστικά των εποχών είναι μέσα από το έργο του Τσαρούχη «Οι 4 Εποχές».
Η βιωματική προσέγγιση ενός έργου τέχνης, ακολουθεί μια πορεία ερωτήσεων που στοχεύουν στην ανάλυση του έργου και τα συναισθήματα που δημιουργεί σε κάθε έναν παρατηρητή από εμάς.
Οι ερωτήσεις είναι της ακόλουθης μορφής:
- Τι παρατηρείτε σε αυτήν την εικόνα;
- Πως σας κάνει να νιώθετε αυτός ο πίνακας;
- Παρατηρείτε κάποια γεωμετρικά σχήματα στην εικόνα;
- Ποιά χρώματα έχει χρησιμοποιήσει ο ζωγράφος και γιατί πιστεύετε ότι έχει κάνει αυτήν την επιλογή;
- Βλέπετε να υπάρχουν αντιθέσεις πχ. στο μέγεθος των σχημάτων, στη χρήση των χρωμάτων, σε σχέση με την πραγματικότητα;
- Τι τίτλο θα δίνατε εσείς στον πίνακα;
- Αν ήμασταν μέσα στον πίνακα, τι θα θέλατε να είστε; Τι ήχους θα ακούγατε; Τι θα μυρίζατε;
- Πως νομίζατε ότι ένιωθε ο ζωγράφος όταν έφτιαχνε αυτόν τον πίνακα;
Ακολούθως, και εφόσον έχει προηγηθεί αυτή η συζήτηση, δίνουμε μερικά στοιχεία για τον καλλιτέχνη και το έργο (πάντα σε συνάρτηση με την αντιληπτική ικανότητα της ηλικίας των μαθητών).
Τα βήματα που έπονται της ανάλυσης και της παρατήρησης του πίνακα, μπορούν να κινηθούν από τη δραματοποίηση των πρωταγωνιστών του πίνακα, μέχρι τη κατασκευή δικών μας έργων τέχνης βασιζόμενα στην τεχνοτροπία του καλλιτέχνη, και τη δημιουργία μιας ιστορίας σχετιζόμενης με τον πίνακα.
Η τέχνη, και τα έργα τέχνης κατ’επέκταση, αν και αποτελούν έναν άγνωστο κόσμο, μπορούν με τη μελέτη τους να μας ξεκλειδώσουν τις αισθήσεις και τα συναισθήματα. Ας ανοίξουμε την πόρτα σε αυτόν τον τόσο ξεχωριστό και πανέμορφο κόσμο.